De jaarlijkse Satricum-dag vindt plaats op zaterdag 27 januari 2024, in zaal D 0.08 van het universiteitsgebouw van de Universiteit van Amsterdam, Oudemanhuispoort, 4-6, Amsterdam.
U bent van harte uitgenodigd!
In verband met de steeds stijgende kosten vraagt de Vereniging van Satricum vriendelijk om een vrijwillige bijdrage aan niet-leden de Vereniging Vrienden van Satricum of het Allard Pierson voor het bijwonen van de Satricum-dag. U kunt dit bedrag bij de ingang van de zaal betalen. De bijdrage komt volledig ten gunste aan de opgraving.
Uiteraard kunt u ook lid worden van de Vereniging Vrienden van Satricum. Om lid te worden: klik hier.
Let op! In verband met de gangbare energiebesparingen is de temperatuur in de zaal 19 graden. Kleedt u zich daarom warm aan.
PROGRAMMA
Satricum door de ogen van anderen
Nieuw licht op een oude stad was de titel van de tentoonstelling over Satricum, gehouden in het Rijksmuseum van Oudheden in 1986. De Satricum-dagen laten sindsdien steeds weer nieuw licht schijnen op de opgraving en het leven in het antieke Satricum, vanuit verschillende invalshoeken. Dit jaar laten wij degenen aan het woord die vertellen over de betekenis van Satricum voor de omringende wereld: de antieke auteurs, de Europese samenwerking, de regionale politiek en de lokale gemeenschap.
(Tot 11:00 uur is de koffiebar in de hal geopend. Consumpties kunnen met pinpas worden afgerekend.)
11.00 – 11.10 Opening Drs. Marlies Kleiterp – voorzitter
11.10 – 11.50 Satricum door de ogen van Titus Livius – Drs. Imme Laseur
Deze lezing gaat over het beeld dat van Satricum ontstaat op basis van Livius’ Ab Urbe Condita boek 6 en 7. De tekst onthult een rijk beeld van de stad, haar strategische waarde en de moeite die verschillende partijen deden om er de baas te kunnen zijn. Aan de hand van de Latijnse tekst komen in deze lezing een aantal belangrijke personen – zoals Marcus Furius Camillus – en gebeurtenissen aan bod: van belegeringen en kolonisatie tot plunderingen en verwoesting. Te midden van al dat oorlogsgeweld bleef de tempel van Mater Matuta volgens Livius maar liefst tweemaal gespaard…
Imme Laseur is promovenda Latijnse taal en literatuur aan de Universiteit van Amsterdam.
11.50 – 12.30 Satricum van Grand Tour tot internationale samenwerking – Dr. Riemer Knoop
Hoe kun je naar Satricum kijken? Is het gewoon een archeologisch onderzoek, van Nederlandse wetenschappers die toevallig in Italië zitten? Of gaat het om meer, en zit er ook iets van internationale samenwerking in? En hoe zijn we daar eigenlijk terecht gekomen? Vanuit mijn eigen betrokkenheid bij Satricum neem ik u mee in het verhaal hoe Satricum in de jaren ’70 opeens op de kaart kwam. Ik kijk ook naar de ‘Grand Tour’: hoe eeuwenlang Noord-Europese cultuurliefhebbers naar het Middellandse Zeegebied trokken. En naar moderne opvattingen over archeologische monumentenzorg, waar ‘Satricum’ ook een voorbeeld van is.
Riemer Knoop is sinds 1978 betrokken bij het onderzoek in Satricum, en werkt tegenwoordig als cultureel adviseur. Hij is auteur van Antefixa Satricana, waar hij in 1987 op promoveerde en dat de eerste materiaalpublicatie van het Satricum-project was.
12.45 – 14.00 Lunch: op eigen gelegenheid
14.10 – 14.50 Onthulling van de vergeten verbinding: Satricum en de identiteit van Latina – Dott.ssa Nicoletta Zuliani
(deze lezing wordt in het Engels gegeven, Nederlandstalige hand-outs voorhanden)
Deze lezing gaat in op de historische connecties tussen Satricum en de moderne stad Latina en behandelt
kwesties als historische perceptie, identiteit, gedwongen migratie en de uitdagingen waarmee kleinere
steden in grotere stedelijke gebieden worden geconfronteerd. De lezing probeert de kloof tussen het
antieke verleden en het heden te overbruggen en benadrukt het belang van erkenning en behoud van de
historische betekenis van Satricum voor de burgers van Latina.
Nicoletta Zuliani is afgevaardigde van de burgemeester van Latina voor grote culturele evenementen.
14.50 – 15.10 Satricum door de ogen van de jongste deelnemer uit Le Ferriere – Gian Matteo Pregnolato
(deze lezing wordt in het Engels gegeven, Nederlandstalige hand-outs voorhanden)
Toen Gian Matteo in 2014 als 13-jarige zijn opwachting maakte bij de Satricaanse opgravingen kon hij niet bevroeden dat hij 10 jaar later op de UvA zijn maidenspeech zou houden over zijn wederwaardigheden op de opgraving en het belang van Satricum voor zijn carrière als beginnend archeoloog.
Gian Matteo Pregnolato is Bachelor student Archeologie aan de Sapienza Universiteit in Rome. Hij woont in Le Ferriere en is sinds 2014 betrokken bij de opgraving.
15.10 – 16.00 Verslag van de opgraving van de Romeinse villa – Prof. dr. Marijke Gnade
Na vijf jaar opgraven in de Romeinse villa van Satricum is een omvangrijk complex blootgelegd dat in alle opzichten de verwachtingen heeft overtroffen. Ook in de campagne van 2023 werd dit beeld nog eens bevestigd. Een nieuw internationaal team van studenten trad aan en zorgde weer voor vele bijzondere ontdekkingen.
Marijke Gnade is emeritus-hoogleraar Archeologie van pre-Romeinse culturen in centraal Italië aan de Universiteit van Amsterdam en senior research fellow bij het Koninklijk Nederlands Instituut Rome.